Ne hikmettir bilinmez ne demek ?

Ne Hikmettir Bilinmez Ne Demek? Öğrenmenin Gizemli Katmanlarına Pedagojik Bir Yolculuk

Bir eğitimci olarak sınıfa her girdiğimde, öğrencilerin yüzlerinde aynı merak ifadesini görürüm: “Bu neden böyle oldu?” ya da “Nasıl böyle bir şey mümkün?” diye sorarken, aslında bilginin sınırlarını zorlarlar. Öğrenme, sadece bilgi edinme değil, aynı zamanda bilinmeyene yönelme cesaretidir. İşte tam bu noktada Türkçenin derin bir ifadesi karşımıza çıkar: “Ne hikmettir bilinmez.”

Bu söz, insan aklının sınırlılığını ve öğrenmenin sonsuzluğunu aynı anda anlatır. Fakat bir eğitimci gözüyle bakıldığında bu ifade, sadece bir deyim değil, bir pedagojik ilham kaynağıdır.

“Ne Hikmettir Bilinmez” İfadesinin Anlamı: Bilinmeyenin Eğitici Gücü

“Ne hikmettir bilinmez” deyimi, bir olayın ardındaki nedenin tam olarak anlaşılmadığı, hatta bazen aklın ötesinde bir anlam barındırdığı durumlar için kullanılır.

Sözün kökeninde “hikmet” kelimesi yer alır. Hikmet, Arapça kökenli bir sözcük olup “bilgelik, derin anlam, ilahi sır” anlamlarını taşır. Yani “ne hikmettir bilinmez” demek, “neden böyle olduğunu bilemesek de, bunda bir anlam, bir ders olmalı” demektir.

Pedagojik açıdan bu ifade, öğrenmenin sezgisel ve deneyimsel boyutunu hatırlatır. Çünkü her bilgi rasyonel yollarla öğrenilmez; bazı şeyler yaşanarak, hissedilerek ve zamanla anlam kazanarak öğrenilir. Öğrenme teorileri bize gösterir ki, bilginin bir kısmı planlı öğretimden değil, tesadüflerin içinde gizlenen anlamlardan doğar. “Ne hikmettir bilinmez” işte bu tür öğrenme anlarını temsil eder.

Öğrenme Teorileri Işığında: Bilinmeyenin Pedagojik Değeri

Eğitim biliminde her öğrenme, bir anlam inşası sürecidir. Jean Piaget’nin bilişsel gelişim kuramında çocuk, dünyayı keşfederken birçok “bilinmeyenle” karşılaşır. Onun zihni bu bilinmeyeni açıklamak için yeni şemalar kurar. Bu süreçte her şaşkınlık, aslında yeni bir öğrenme fırsatıdır.

“Ne hikmettir bilinmez” ifadesi de işte bu şaşkınlık hâlini, bilginin başlangıç anını sembolize eder. Öğrenme bazen bir problemi çözmek değil, problemin neden var olduğunu sorgulamaktır.

Bir başka açıdan, John Dewey’in deneyim temelli öğrenme yaklaşımında da “bilinmeyen” öğrenmenin kalbinde yer alır. Öğrencinin merak ettiği, anlam veremediği her olay, onu sorgulamaya ve aktif düşünmeye iter. Yani “bilinmezlik” öğretim sürecinin bir hatası değil, aksine onun motorudur. Eğitimciler için bu ifade, her dersin içinde gizli olan keşif alanlarını fark etmeye davettir.

“Ne Hikmettir Bilinmez”in Sınıfta Yansımaları: Pedagojik Yöntemler

Bir öğretmen, öğrencinin merakını canlı tutmak istiyorsa, öğrenme sürecine biraz gizem katmalıdır. Çünkü insan zihni, belirsizlik karşısında çalışmaya başlar. “Ne hikmettir bilinmez” düşüncesi, bir öğretim stratejisi hâline getirilebilir.

Örneğin;

– Öğretmen, bir deneyi başlatır ama sonucu hemen açıklamaz. Öğrenciler gözlemler, tahminler yürütür, hipotezler geliştirir.

– Tarih dersinde bir olayı anlatırken “Sizce insanlar neden böyle bir karar almış olabilir?” diye sorar.

– Edebiyat dersinde bir şiiri yorumlarken “Şair burada ne anlatmak istemiş olabilir, ne hikmettir bilinmez…” diyerek düşünmeyi teşvik eder.

Bu tür yaklaşımlar, eleştirel düşünmeyi destekler, öğrencinin zihinsel aktifliğini artırır ve öğrenmeyi yüzeysel bilgi aktarımından çıkarıp derinlemesine anlamaya dönüştürür.

Toplumsal Öğrenme ve “Ne Hikmettir Bilinmez”in Kültürel Boyutu

Toplumlar, tıpkı bireyler gibi öğrenir. Bir toplumun tarihindeki olaylara verilen tepkiler, “bilinmeyen” karşısında gösterilen reflekslerle şekillenir.

Depremler, savaşlar, ekonomik krizler… Hepsi sonrasında şu cümle sıkça duyulur: “Ne hikmettir bilinmez, ama bu olaydan bir şeyler öğrendik.”

Bu, kolektif öğrenmenin bir ifadesidir. Toplum, yaşadığı travmalardan, hatalardan ve tesadüflerden anlam üretir. Yani “bilinmeyen”, toplumsal bilincin dönüşüm noktası hâline gelir.

Pedagojik açıdan bu, öğrenmenin yalnızca sınıfla sınırlı olmadığını, kültürel bağlamda da sürdüğünü gösterir. Çünkü her toplum, kendine özgü bir öğrenme biçimi geliştirir. “Ne hikmettir bilinmez” deyimi de bu kültürel öğrenmenin dildeki yansımasıdır.

Sonuç: Öğrenmenin Hikmeti Üzerine Düşünmek

“Ne hikmettir bilinmez” sadece bir deyim değil, öğrenmenin gizemli doğasını hatırlatan bir öğretidir. Her öğrenme süreci, biraz bilinmezliğin içine atılmış bir keşif yolculuğudur.

Her öğretmen, bu bilinmeyenin içinde öğrencilerine rehberlik ederken, aslında kendisi de öğrenir.

Ve her öğrenci, anlamlandıramadığı bir şeyi sorgularken, bilginin en saf hâline yaklaşır.

Peki siz, öğrenme hayatınızda hangi anlarda “Ne hikmettir bilinmez” dediniz?

Belki de o anlar, sizin en derin öğrenme deneyimlerinizdi. Çünkü öğrenme, bazen anlamak değil, anlam verememekle başlar.