Kıbrıs Türkiyeden ne kadar uzak ?

Kıbrıs Türkiye’den Ne Kadar Uzak? Güç, Kimlik ve Kurumların Sınırında Bir Siyaset Bilimi Analizi

Güç ilişkileri, sınırlar ve vatandaşlığın tartışıldığı bir dünyada, coğrafi uzaklık bazen yalnızca mesafe değil; ideolojik bir bariyere dönüşür. Bir siyaset bilimcisi olarak dikkatimi çeken şey, “uzaklık” kavramının hem somut hem sembolik yüküdür. Bugün “Kıbrıs Türkiye’den ne kadar uzak?” sorusuna, yalnızca kilometrelerle değil; güç, kurumlar, ideoloji ve yurttaşlık ekseninde yaklaşacağım.

Mesafe Ölçüleri: Kilometre, Saat ve Algı

Coğrafi veriler farklı kaynaklarda değişkenlik gösterebilir. Örneğin bazı kaynaklarda Türkiye ile Kıbrıs arasındaki hava mesafesinin 457 km olduğu ifade edilir. [1] Ancak adanın kara sınırı olmayan bir ada olması nedeniyle, bu mesafe “havadan doğrudan çizgi”dir. Öte yandan bazı kara/deniz güzergâhları ile yapılan tahminlerde, yaklaşık 773 km gibi daha uzun mesafeler verilir. [2] Ayrıca başka bazı kaynak “60 km” gibi çok daha küçük bir mesafe olduğu iddiasında bulunur; bu, adanın Türkiye’ye en yakın noktasından ölçülen teorik en kısa deniz geçişidir. [3]

Bu rakam farklılıkları, teknik farklılıklardan kaynaklanır: hangi başlangıç noktası, hangi varış noktası, hangi rota, hangi yöntemle ölçüldüğü gibi. Ama siyaset bilim açısından önemli olan, “mesafe algısıdır.” Çünkü ideal olarak yakın olan bir adanın, siyasi, ekonomik ve diplomatik olarak niye uzak hissedildiği sorusu burada devreye girer.

İktidar, Kurumlar ve Mesafe Sembolleri

Coğrafi mesafe, siyasi mesafeyle pek çok zaman örtüşür. Kıbrıs ile Türkiye arasındaki kurumlar, egemenlik talepleri, uluslararası tanıma ve diplomatik ilişkiler, bu mesafeyi görünmez sınırlarla derinleştirir.

– İktidar mücadelesi açısından bakıldığında, Türkiye’nin Kıbrıs’ta etkinliği, askeri varlığı ve diplomatik desteği, “yakınlık” göstergelerinden biri olarak ileri sürülür. Bu, coğrafi olarak “yakın” olmayı, stratejik “yakınlık”a dönüştürür.

– Kurumlar meselesiyle: Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti (KKTC) yıllardır yalnızca Türkiye tarafından tanınan bir varlık olarak durur. Bu, siyasi mesafenin somut hali olarak işlev görür. [4] Bu durumda, kurumlar arası kopukluk, vatandaşlık hakları, uluslararası hukukla bağları sınırlı kılar; dolayısıyla coğrafi yakınlık, kurumsal uzaklıkla gölgelenir.

– İdeoloji ekseninde: Türkiye’den Kıbrıs’a yönelik söylemler – milliyetçi retorikler, “kardeşlik”, “milli çıkar” boşanımları – mesafenin ideolojik kırılmalarla yeniden inşa edildiğini gösterir. Bazı kesimlerde Kıbrıs’ın “çok yakın vatan” ya da “öteki ada” söylemleri birbirine rakip kavramlardır.

Bu bağlamda, “ne kadar uzak?” sorusu, yalnızca fiziksel uzaklıktan ziyade hangi kurumların, hangi ideallerin, hangi vatandaşlık perspektiflerinin bu “uzaklığı” belirlediğine ilişkin bir soru haline gelir.

Erkeklerin Stratejik Gücü ve Kadınların Demokratik Katılımı Arasında Mesafe

Bu analizde toplumsal cinsiyet eksenini de göz ardı edemeyiz. Erkek ağırlıklı siyaset pratikleri ile kadınların demokratik katılım ve toplumsal etkileşim odaklı perspektifleri arasında kurulan gerilim, coğrafi ve siyasi mesafenin yeniden üretiminde etkilidir.

– Erkek egemen siyaset pratiği sıklıkla stratejik, merkezi karar alma, güç konsantrasyonu üzerine kurulur. Kıbrıs’a yönelik askeri planlamalar, güvenlik söylemleri, stratejik yaklaşımlar bu paradigmanın ürünü olabilir. Bu yaklaşım, coğrafi mesafeyi stratejik bir sahne haline getirir: “posta koyma”, “statü” iddiaları, sınır güvenliği vurgusu.

– Kadınların demokratik katılıma dayanan bakışı ise etkileşim, diyalog, katılımcı kurumlar üzerine odaklanır. Mesafe yorumu burada başka türlü olur: yakınlık, diyalog, ortak vatandaşlık, kültürel köprüler kurma. Kadınların kolektif aktörlüğü, kurumların şeffaflığı ve kamusal alana erişim çabası, “mesafe”yi düşürmeye çalışır.

Bu iki perspektif, mesafenin nasıl yorumlanacağını, hangi aktörlerin söylemi domine edeceğini belirler. Erkek stratejik bakış, mesafeyi “egemenlik alanı”na çevirirken; kadın demokratik bakış, mesafeyi “bağlantı noktası” haline getirmeye çalışır.

Vatandaşlık, Aidiyet ve Uzaklık Duygusu

Mesafe en çok vatandaşlıkla hissedilir. Kıbrıslı Türklerin kimlik aidiyetleri, Türkiye ile bağları, yurttaşlık hakları tartışmalı bir alandır. KKTC vatandaşlığı Türkiye tarafından desteklenirken, uluslararası tanıma yoktur. Bu, vatandaşlık açısından bir mesafe üretir.

Vatandaşlık bağlamında sorular:

– Kıbrıslı Türkler, Türkiye’ye ne kadar yakın hisseder?

– Kurumlar, bu vatandaşlık bağını ne kadar güçlendiriyor ya da zayıflatıyor?

– Mesafe algısı, kimlik aidiyetini nasıl dönüştürüyor?

Bu sorular, mesafenin salt mekânsal bir sorun olmadığını; aidiyet, hak, kimlik ve iktidar ilişkileriyle örülmüş bir toplumsal meseleyi işaret eder.

Sonuç: Mesafe, Siyasetin En İnce Katmanıdır

“Kıbrıs Türkiye’den ne kadar uzak?” sorusunun cevabı, yalnızca kilometrelerle verilmez. Hava mesafesi olarak 457 km [1], feribot güzergâhları ya da kara/deniz rota hesaplarıyla 773 km gibi değerler ortaya çıkar [2]. Ama siyaset bilim açısından asıl mesele, mesafenin güç, kurum, ideoloji ve vatandaşlıkla nasıl yeniden inşa edildiğidir.

İstersen şu sorularla yazıyı senin için yeniden şekillendiririm:

– Senin gözünde Kıbrıs Türkiye’ye göre “yakın” mı, “uzak mı”?

– Kurumların ve ideolojinin mesafeyi nasıl şekillendirdiğini somut örneklerle düşündün mü?

– Erkek stratejik bakış ile kadın demokratik bakış arasında mesafenin nasıl farklı yorumlandığını deneyimledin mi?

—

Sources:

[1]: https://www.ucusbilgileri.net/turkiye-ile-kibris-ucakla-kac-saat.html?utm_source=chatgpt.com “türkiye ile kıbrıs Arası Uçakla Kaç Saat Sürer, Kaç Km”

[2]: https://www.arasikackm.com/m/turkiyekibris/yol-tarifi?utmsource=chatgpt.com “Kıbrıs Yol Tarifi. Türkiye-Kıbrıs Nasıl gidilir? Kıbrıs Nerede?”

[3]: https://www.ustayemektarifleri.com/soru-ve-cevaplar/kbrs-turkiye-aras-en-az-kac-km?utm_source=chatgpt.com “Kıbrıs Türkiye arası en az kaç km? – ustayemektarifleri.com”

[4]: https://en.wikipedia.org/wiki/NorthernCyprus?utmsource=chatgpt.com “Northern Cyprus”